Ken je dat gevoel? Je ziet je partner, kind, vriend of vriendin worstelen of vastlopen en je denkt meteen: “Ik moet helpen!” Het is alsof je persoonlijke bat-signaal afgaat. Natuurlijk bedoel je het goed. Maar wat als dit patroon zich blijft herhalen?
Stel je voor: je partner vindt het plannen van vakanties een ware nachtmerrie. Jij, met je efficiënte zelf, springt meteen in de bres en regelt alles. Het voelt goed om te helpen, toch? Maar in de loop van de tijd regel je ook alle weekendjes weg, uitjes en restaurantreserveringen. Dan komt die ene vraag op een doodnormale dag: “Hoe laat heb je het restaurant voor vanavond gereserveerd?” En ineens, uit het niets, barst je los: “Als je nou eens een keer zelf zou reserveren, hoef je dat soort dingen niet steeds aan mij te vragen!”
Welkom in de dramadriehoek, een model uit de Transactionele Analyse bedacht door Stephen Karpman. Deze driehoek kent drie rollen gaat over interactie tussen twee van de rollen.
De drie rollen in de dramadriehoek:
- Het Slachtoffer: Voelt zich machteloos, klaagt en kan zijn probleem niet oplossen.
- De Redder: Komt graag in actie, geeft ongevraagd advies en lost andermans problemen op.
- De Aanklager: Raakt gefrustreerd en geïrriteerd dat de ander zijn advies niet opvolgt of zijn eigen probleem niet oplost, is oordelend en beschuldigend.
De dramadriehoek ontstaat meestal bij de Redder, dat gaat op de volgende manier.
Wat gebeurt, is dat jij ongevraagd in de rol van de Redder springt. Want je wilt graag helpen, kan het niet aanzien dat iemand een probleem heeft en eerlijk gezegd, je denkt dat je het beter kan. Maar na een tijdje, zonder dat je het merkt, begin je je te ergeren. Je wordt moe van de Redder spelen, er liggen onbedoeld teveel taken op jouw bordje of je bent het zat dat een ander op je leunt. En voordat je het weet, ben je van Redder naar Aanklager getransformeerd.
In de dramadriehoek kun je van de ene rol in de andere rol schieten. Want het kan ook gebeuren dat het Slachtoffer in de rol van Aanklager schiet, omdat hij genoeg heeft van het ongevraagde advies of hulp. Of het Slachtoffer gaat de Redder redden om het goed te maken.
Zie je voor je, hoe communicatie uit kan lopen op een ‘drama’?
Hoe ontsnap je uit de dramadriehoek?
Kom je tot de ontdekking dat je in de dramadriehoek zit? Geen nood. Neem afstand van de situatie en ga voor jezelf eerlijk na welke rol jij op je neemt. Want als je dat weet, kun je ervoor kiezen om een andere rol aan te nemen en van de dramadriehoek in de winnaarsdriehoek te stappen.
Hoe doe je dat?
- Als Slachtoffer: Neem meer verantwoordelijkheid, klaag minder en vraag om hulp wanneer iets je niet lukt. Zo word je de Kwetsbare.
- Als Redder: Vraag of de ander jouw hulp nodig heeft in plaats van ongevraagd hulp te bieden. Hiermee neem je de rol van de Helper aan.
- Als Aanklager: Communiceer eerlijk en open, geef je grenzen respectvol aan en kom voor jezelf op. Je wordt de Assertieve.
Door deze bewustwording en veranderingen in je gedrag aan te brengen, bouw je gezondere en evenwichtige relaties op.
Ben jij een eeuwige Redder?
Hier een simpel stappenplannetje om van Redder naar Helper te transformeren:
Vraag eerst: “Heb je mijn hulp nodig?” Zo niet, dan doe je niets.
Beoordeel je energie: Krijg je energie van het helpen? En blijf je die energie houden op de lange termijn?
Hulp met een plan: Als je helpt, doe het dan bewust en met grenzen.
Dus de volgende keer dat je je partner ziet worstelen met het boeken van een vakantie, neem een stap terug en vraag: “Wil je dat ik je help of wil je het zelf proberen?” En als je echt niet kunt weerstaan, boek dan die vakantie, maar overweeg om de volgende keer samen te boeken.
Geef een reactie